Các mô hình phát triển phần mềm là các khung làm việc xác định các giai đoạn, hoạt động, kỹ thuật và công cụ được áp dụng trong quá trình phát triển phần mềm. Có nhiều loại mô hình phát triển phần mềm khác nhau, mỗi loại có những ưu và nhược điểm riêng. Một số mô hình phát triển phần mềm phổ biến nhất hiện nay là:


  • Mô hình thác nước (Waterfall model): Mô hình này áp dụng theo tính tuần tự của các giai đoạn phát triển phần mềm, từ thu thập yêu cầu, phân tích, thiết kế, lập trình, kiểm thử, triển khai và bảo trì. Mô hình này dễ sử dụng, dễ quản lý, nhưng rất khó để quay lại thay đổi và không thích hợp cho các dự án có yêu cầu thường xuyên thay đổi hoặc không rõ ràng.
  • Mô hình chữ V (V model): Mô hình này chia quy trình phát triển phần mềm thành hai giai đoạn tiến hành song song tương ứng nhau: Phát triển và Kiểm thử. Mô hình này tập trung vào việc kiểm thử sớm và thường xuyên, nhưng cũng có những nhược điểm tương tự như mô hình thác nước.
  • Mô hình xoắn ốc (Spiral model): Mô hình này chú trọng vào phân tích rủi ro dự án, bắt đầu với yêu cầu/mục tiêu thiết kế và kết thúc với việc khách hàng kiểm tra tiến độ của từng giai đoạn. Mô hình này thích hợp cho các dự án lớn, phức tạp và đòi hỏi nhiều thay đổi, nhưng cũng tốn nhiều thời gian và chi phí.
  • Mô hình Agile và quy trình Scrum: Mô hình Agile là một quy trình phát triển phần mềm linh hoạt, thích ứng nhanh với các thay đổi và yêu cầu của khách hàng. Quy trình Scrum là một phương pháp Agile phổ biến nhất, chia quy trình phát triển phần mềm thành các giai đoạn ngắn gọi là sprint, mỗi sprint kéo dài từ 2-4 tuần. Mô hình này tăng sự hài lòng và tham gia của khách hàng, tăng khả năng phản hồi nhanh và chất lượng của sản phẩm, nhưng cũng cần có sự cam kết và trách nhiệm cao của các bên liên quan.
  • Mô hình RAD (Rapid Application Development): Mô hình này là một quy trình phát triển phần mềm nhanh chóng, tập trung vào việc tạo ra các ứng dụng phần mềm trong thời gian ngắn. Mô hình này gồm bốn giai đoạn chính: Khảo sát yêu cầu, thiết kế nguyên mẫu, xây dựng và kiểm thử, và triển khai. Mô hình này tăng sự hài lòng và tham gia của khách hàng, tăng khả năng thích ứng với các thay đổi và yêu cầu, nhưng cũng không phù hợp cho các dự án lớn, phức tạp và có yêu cầu an ninh cao.
  • Mô hình tăng trưởng (Incremental model): Mô hình này là một quy trình phát triển phần mềm theo hướng phân đoạn, tạo ra các phiên bản phần mềm có chức năng tăng dần. Mô hình này chia toàn bộ phần mềm thành các mô-đun nhỏ, mỗi mô-đun được phát triển theo các giai đoạn của mô hình thác nước. Mô hình này cho phép khách hàng sử dụng và phản hồi về các phiên bản phần mềm sớm và thường xuyên, nhưng cũng khó quản lý và theo dõi tiến độ.